Қазақстанда «Келешек» жүйесін құру туралы талқылаулар жүріп жатыр. Бұл бағдарлама балалардың болашақ біліміне қаржы жинақтауға арналған және ата-аналар мен мемлекеттің бірлескен күш-жігері арқылы жүзеге асырылады. «Келешек» жүйесінің негізі — мемлекет тарапынан бастапқы білім беру капиталы, жыл сайынғы мемлекеттік сыйақы және инвестициялық табыстарды жинақтау.
2023 жылы Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан халқына Жолдауында алғаш рет «Келешек» жүйесін енгізу туралы айтты. Бұл жүйе балаларға сапалы білім алу үшін қажетті қаржыны жинақтауға мүмкіндік береді.
### «Келешек» жүйесінің принциптері
«Келешек» жүйесі бойынша ата-аналар балаларының білім алуына қажетті капиталды жинақтайды. Шоттар кез келген банкте немесе сақтандыру компаниясында ашылады. Мемлекет әр балаға 5 жасқа толған соң бір реттік бастапқы капитал береді:
– барлық балаға — 60 АЕК (2024 жылы 221 520 теңге),
– жетім балаларға — 120 АЕК (2024 жылы 443 040 теңге).
Ата-аналар жыл сайын міндетті жарналар енгізіп, олар мемлекеттік сыйлықақымен толықтырылады. Мемлекет жыл сайын 5-7% аралығында сыйақы береді: барлық балаларға 5%, ал әлеуметтік осал топтағы балаларға — 7%. Жинақталған қаражатты Қазақстандағы және шетелдегі білім беру мекемелерінде оқу үшін, сондай-ақ, басқа да мақсаттар үшін пайдалануға болады, мысалы, тұрғын үй сатып алуға.
### Жинақтарды пайдалану шарттары
Егер ата-аналар жыл сайынғы жарналарды төлеуді тоқтатса немесе келісімшартты бұзса, мемлекет берген бастапқы капитал қайтарылады. Алайда бұл жүйе білім алу қаржысын толықтай қамтамасыз етпейді, тек қосымша құрал ретінде қызмет атқарады.
«Келешек» жүйесі — білім беруді қаржыландырудағы жаңа мүмкіндік, ата-аналарға балалардың болашағын жоспарлауға қосымша қолдау көрсетеді.
